Choroby autoimmunologiczne, a jelita? Co je łączy?

Liczne badania naukowe jasno wskazują na związek przyczynowo skutkowy pomiędzy mikroflorą jelitową, a rozwojem i zaostrzeniem chorób autoimmunologicznych. Dzisiaj doskonale wiadomo, że występowanie chorób z autoagresji jest ściśle powiązany ze stanem jelit. Gdyż stan dysbiozy jelitowej mocno nasila ogólnoustrojowy stan zapalny w organizmie. W końcu nie bez powodu jelita są nazywane naszym drugim mózgiem!

Choroby autoimmunologiczne, przyczyny.

Choć kiedyś uważano, że przyczyną chorób o podłożu zapalnym jest głównie genetyka to obecnie wiadomo, że czynniki środowiskowe oraz interakcje między środowiskiem a genetyką mają główny wpływ na autoimmunizację.

Przy czym wskazuje się na kluczową rolę mikorobiomu jelitowego w tym procesie. Wynika to ze zdolnośći mikroflory jelitowej do modulowania przepuszczalności jelit, co z kolei, prowadzi do zaostrzenia lub złagodzenia przebiegu choroby, w zależności od patogeniczności bakterii zasiedlających jelito. W związku z powyższym zasugerowano, że mikrobiota jest kontrolowanym czynnikiem zmieniającym przebieg choroby

Rola jelit w kształtowaniu zdrowia.

Dzisiaj doskonale wiadomo, że jelita to nie tylko organ, którego funkcja ogranicza się jedynie do trawienia spożytego pokarmu. W rzeczywistości jelita stanowią centrum odporności człowieka oraz główny modulator zdrowia człowieka. Zarówno tego fizycznego, jak i psychicznego.

Po pierwsze w obrębie jelit zlokalizowane są związane z jelitami tkanki limfatyczne (GALT), które odpowiadają ze regulowanie odpowiedzi immunologicznych.

Po drugie, 90% serotoniny (potocznie zwanej hormonem szczęścia) jest syntezowane właśnie w komórkach nabłonka jelitowego. Dlatego chcąc wprowadzić jednostkę chorobową o podłożu zapalnym w stan remisji oraz zachować dobry stan zdrowia powinniśmy zadbać o stan naszych jelit. Z największą dbałością i starannością.

Choroby autoimmunologiczne i jelita. Co je łączy?

Od dawna wiadomo, że choroby autoimmunologiczne mają wspólną patogenezę, obejmującą nieprawidłową odpowiedź układu odpornościowego

Jak już wspomniano, do niedawna uważano, że nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego i rozwój chorób zapalnych jest uwarunkowany jedynie przez geny.

Dzisiaj wiadomo, że dysregulacja immunologiczna jest zależna głównie od czynników środowiskowych, także u osób predysponowanych genetycznie. Kluczowy jest styl życia oraz sposób odżywiania, który ma ogromny wpływ na pracę i stan jelit oraz kompozycję mikrobioty jelitowej.

W związku z powyższym, naukowcy w licznych badaniach dużo uwagi poświęcili roli mikrośrodowiska wewnętrznego zajmowanego przez mikrobiom jelitowy. Udowodniono, że mikrobiom jelitowy pomaga zaprogramować układ odpornościowy tak, aby skutecznie chronił swojego gospodarza przez rozwojem wielu chorób.

Ze względu na jego potwierdzoną naukowo, istotną rolę w kształtowaniu zdrowia człowieka, jelita przez niektórych są określane jako „zapomniany narząd”.

Szeroko zgromadzone prace naukowe, obejmujące zarówno badania eksperymentalne, jak i badania na ludziach, jasno wskazują na istotną rolę mikrobiomu jelitowego w kontekście rozwoju i przebiegu chorób autoimmunologicznych

Choroby immunologiczne i jelita. Co mówi nauka?

Co ciekawe, badania naukowe wykazują, że zmieniony skład mikroflory jelitowej może być nie tylko przyczyną, ale i skutkiem toczącego się w organizmie procesu autoimmunologicznego. Wykazano, że mutacje genetyczne w sygnalizacji receptora komórek T (TCR) inicjują autoimmunizację. Jednocześnie mutacje te sprzyjały dysbiozie jelit poprzez zmniejszoną pozytywną selekcję limfocytów T, co prowadziło do zmniejszenia liczby dobroczynnych mikroorganizmów jelitowych oraz jelitowej IgA . Ta zmieniona mikroflora jelitowa sprzyja następnie rozwojowi choroby z autoagresji.

Jak zaobserwowano w badaniach po zastosowaniu suplementacji probiotykami mikroflora jelitowa staje się zdolna do modulowania odpowiedzi układu odpornościowego wśród osób cierpiących schorzenia z grupy chorób autoimmunologicznych (toczeń SLA, stwardnienie rozsiane SM, cukrzyca typu 1).

Zebrane dowody naukowe sprawiły, że manipulacja mikrobiomem jelitowym jest uznawana jako skuteczne podejście terapeutyczne oraz zapobiegawcze w przebiegu chorób autoimmunologicznych. Obecnie modulacja mikroflory jelitowej jest powszechnie stosowana u pacjentów z aktywnymi chorobami autoimmunologicznymi, jak i prewencyjnie, wśród zdrowej grupy populacji. 

Mikrobiom, stan zapalny, autoimmunologia.

Choroby autoimmunologiczne a jelita

Dysbioza drobnoustrojów i nieszczelne jelita jako drogi do autoimmunizacji. Zarówno aktywowana autoreaktywna translokacja jelitowych komórek odpornościowych, jak i translokacja antygenu bakteryjnego do miejsc obwodowych mogą prowadzić do autoimmunizacji.

Choroby autoimmunologiczne, jelita, remisja.

Jak już wykazano, zaburzenia integralności mikrobiomu jelitowego zostały jasno określone w wielu chorobach o podłożu autoimmunologicznym. W związku z powyższym zwrócenie szczególnej uwagi na prawidłowe funkcjonowanie jelit jest podstawą w procesie leczenia pacjenta.

Proces ten opiera się na wsparciu zdrowia jelit przez odpowiednio dobraną probiotykoterapię oraz dietoterapię. Nierzadko pacjentom z chorobami autoimmunologicznymi towarzyszą nietolerancje, nadwrażiwości pokarmowe, IBS, które wymagają specjalnego podejścia żywieniowego. Co ważne, bez wyeliminowania składników drażniących z diety samo włączenie probiotyków nie przyniesie oczekiwanych efektów.

Przewlekły stan dysbiozy jelitowej, skutki.

Warto zaznaczyć, że przewlekły stan dysbiozy jelitowej prowadzić będzie do nasilenia stanu zapalnego w organizmie, a w efekcie do rozwoju kolejnych chorób z autoagresji.

Zatem jeśli pacjent z jedną chorobą autoimmunologiczną nie zadba o stan mikroflory jelit i nie przywróci zdrowia jelit, jest wysoce prawdopodobne, że rozwinie się u niego kolejna jednostka chorobowa o podłożu zapalnym.

Wysnute wieki temu przez Hipokratesa stwierdzenie, że „wszystkie choroby zaczynają, się w jelitach” jest nie tylko mądrym powiedzeniem, ale potwierdzoną naukowo prawdą!

Zatem jeżeli szukasz skutecznego sposobu na przywrócenie zdrowia, zacznij od jelit!

Choroby immunologiczne, a jelita.

Choroby autoimmunologiczne, jelita. Liczne badania naukowe weryfikowały zmiany mikrobiomu w różnych chorobach autoimmunologicznych. W każdym z przeprowadzonych eksperymentów modulacja mikrobioty jelitowej wykazywała silny potencjał terapeutyczny. 

Zaburzenia czynności jelit oraz dysbioza jelitowa wiązała się z nasileniem stanu zapalnego wśród badanych z aktywną chorobą zapalną. Badania przeprowadzono wśród licznych uczestników z toczniowym zapaleniem nerek, stwardnieniem rozsianym (SMA), autoimmunologicznym zapalaniem tarczycy (Hashimoto), zapaleniem stawów, autoimmunologicznym zapaleniem mózgu.

Co ciekawe, przy włączeniu antybiotykoterapii, która działa destrukcyjnie na mikrobiom jelitowy, obserwowano wzrost cytokin prozapalnych i zaostrzenie przebiegu choroby.

Z drugiej strony, przy włączeniu celowanej probiotykoterapii, wspomagającej integralność mikrobioty jelit, obserwowano odwrotny skutek. Stan zapalny ulegał mimalizacji, co prowadziło do poprawy zdrowia badanego. Terapia probiotykami była również skuteczna w zapobieganiu nawrotom choroby.

Ponadto podawanie probiotyku przez co najmniej 2 miesiące wiązało się z poprawą objawów ze strony układu pokarmowego: refluksu, zaparć, biegunek, wzdęć i nadmiernych gazów.

Podsumowanie

Choroby autoimmunologiczne charakteryzują się uszkodzeniem tkanek z powodu nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej skierowanej przeciwko określonym narządom. Udowodniona w licznych badaniach naukowych rola upośledzonej funkcji bariery jelitowej w patogenezie chorób autoimmunologicznych sprawiła, że modulacja mikrobioty jelitowej jest obecnie szeroko stosowaną drogą terapeutyczną. 

Bez wątpienia, programowanie zdrowia jelit za pomocą modultacji mikrobiomu jelit należy do innowacyjnych podejść klinicznych. Zarówno w celu zapobiegania, jak i leczenia chorób autoimmunologicznych. Gdyż zdrowe i odpowiednio skolonizowana mikroflora jelit pomaga zapewnić pozytywny nastrój, prawidłowe funkcjonowanie oraz dobry ogólny stan zdrowia. I na odwrót, źle funkcjonujące jelita, ściśle skorelowane z dysbiozą jelitową, leżą u podłoża licznych chorób – chorób autoimmunologicznych, ale i również chorób psychicznych.

Bibliografia:
  1. Shaheen WA, Quraishi MN, Iqbal TH. Gut microbiome and autoimmune disorders. Clin Exp Immunol. 2022 Aug 19;209(2):161-174. doi: 10.1093/cei/uxac057. PMID: 35652460; PMCID: PMC9390838.
  2. Fasano A, Shea-Donohue T. Mechanisms of disease: the role of intestinal barrier function in the pathogenesis of gastrointestinal autoimmune diseases. Nat Clin Pract Gastroenterol Hepatol. 2005 Sep;2(9):416-22. doi: 10.1038/ncpgasthep0259. PMID: 16265432.
  3. Paray BA, Albeshr MF, Jan AT, Rather IA. Leaky Gut and Autoimmunity: An Intricate Balance in Individuals Health and the Diseased State. Int J Mol Sci. 2020 Dec 21;21(24):9770. doi: 10.3390/ijms21249770. PMID: 33371435; PMCID: PMC7767453.
  4. Christovich A, Luo XM. Gut Microbiota, Leaky Gut, and Autoimmune Diseases. Front Immunol. 2022 Jun 27;13:946248. doi: 10.3389/fimmu.2022.946248. PMID: 35833129; PMCID: PMC9271567.
  5. Mörbe UM, Jørgensen PB, Fenton TM, von Burg N, Riis LB, Spencer J, Agace WW. Human gut-associated lymphoid tissues (GALT); diversity, structure, and function. Mucosal Immunol. 2021 Jul;14(4):793-802. doi: 10.1038/s41385-021-00389-4. Epub 2021 Mar 22. PMID: 33753873.

Dietetyk Kliniczny i Sportowy.
Trener żywienia dyscyplin wytrzymałościowych.
Ekspertka od stanów zapalnych, chorób autoimmunologicznych oraz problemów jelitowych.
Założycielka poradni dietetycznej Zdrowa Micha by Marcelina Paszkowska. Dietetyk kliniczny laboratorium medycznego, Zdrowe Geny.
Autorka e-booków o diecie przeciwzapalnej oraz artykułów i publikacji naukowych z zakresu dietetyki sportowej i klinicznej.
Z pasji biegaczka.