Zmiany skórne o typie pokrzywki mogą być towarzyszącą manifestacją wielu schorzeń o różnej etiologii. Stąd nierzadko stanowi ona poważny problem diagnostyczny. W rzeczywistości pacjenci cierpiący na pokrzywkę idiopatyczną potrafią przez długi czas czekać na postawienie prawidłowej diagnozy. U większości pacjentów z przewlekłą pokrzywką nie udaje się ustalić przyczyny jej występowania. W rezultacie ponad 80% przypadków zachorowań stanowi idiopatyczną pokrzywkę, do której należy pokrzywka związana z obecnością autoprzeciwciał i ogólnoustrojowym stanem zapalnym w organizmie. Liczne prace naukowe wskazują na związek pomiędzy występowaniem zmian pokrzywkowych, a chorobami o podłożu autoimmunizacyjnym. Co ważne skutecznym sposobem na wyeliminowanie incydentów pokrzywkowych u chorych jest zastosowanie odpowiednio dobranej dieto-terapii.
Objawy.
Pokrzywka charakteryzuje się nagłym pojawieniem się bąbli, obrzęku, towarzyszy im często świąd, czasem uczucie pieczenia. Zmiany skórne przypominają bąble po poparzeniu pokrzywą. Występowanie objawów pokrzywkowych może być dodatkowo indukowane czynnikami fizycznymi. Takimi jak:
- zimno, ciepło, promienie UV,
- ucisk, wibracja,
- ocieranie skóry,
- intensywny wysiłek fizyczny,
- toksyny, dodatki do żywności i leki.
Rozpoznanie.
Objawy pokrzywki przewlekłej często w początkowych etapach diagnostycznych bywają mylone ze schorzeniami o etiologii infekcyjnej, autoimmunizacyjnej, endokrynnej czy nowotworowej. Przewlekłą pokrzywkę rozpoznajemy, gdy objawy choroby trwają
ponad 6 tygodni i pojawiają się co najmniej 2 razy w tygodniu.
Podkreślić należy, że w znacznej części przypadków nie udaje się ustalić czynnika sprawczego, odpowiedzialnego za występowanie objawów chorobowych. Wówczas rozpoznaje się postać idiopatyczną schorzenia. Odsetek tych rozpoznań (według różnych statystyk) sięga od 30 do 90% chorych na przewlekłą pokrzywkę.
Diagnostyka.
Należy podkreślić, że zgodnie z aktualnymi wytycznymi diagnostyki i leczenia ostrej i przewlekłej pokrzywki u każdego pacjenta z incydentami pokrzywko należy wykonać rozszerzone badania diagnostyczne. Takie jak:
- ANA (przeciwciała przeciwjądrowe)
- RF (czynnik reumatoidalny)
Biopsja skóry powinna być rozważana jedynie u wybranych chorych, u których pokrzywka nie odpowiada na standardowe leczenie i istnieją objawy kliniczne sugerujące współistniejącą chorobę układową lub zapalenie naczyń.
Autoimmunologiczne aspekty pokrzywki idiopatycznej.
Poszukując czynnika przyczynowego przewlekłej pokrzywki idiopatycznej zwrócono uwagę
na częstsze współistnienie tej jednostki chorobowej z rozmaitymi zaburzeniami funkcji odpornościowych.
W rzeczywistości przewlekła pokrzywka idiopatyczna może również współwystępować z innymi schorzeniami autoimmunologicznymi. Wykazano, że u pacjentów chorych na pokrzywkę obserwuje się obecność przeciwciał:
- przeciwciał tarczycowych: antyTG i antyTPO,
- hypocomplementaric urticarial vasculitis syndrome (HUVS),
- niedokrwistością złośliwą,
- U 16% chorych na przewlekłą pokrzywkę stwierdzano obecność czynnika
reumatoidalnego (RF), - przeciwjądrowych (ANA).
Wydaje się jednak, że ich obecność nie jest bezpośrednią przyczyną powstawania bąbli pokrzywkowych, natomiast może być traktowana jako wskaźnik toczącego się procesu autoimmunologicznego. Przemawia to za słusznością hipotezy, że przewlekła pokrzywka idiopatyczna, występując łącznie z chorobami autoimmunologicznymi, może stanowić część jednego zespołu chorobowego.
Stąd kluczowe znaczenie dla chorych ma wyciszenie stanu zapalnego w organizmie przez maksymalne wsparcie układu odpornościowego i integralności mikroflory jelitowej.
Pokrzywka idiopatyczna leczenie.
Zaobserwowano, że u pacjentów z przewlekłą pokrzywką idiopatyczną w przebiegu schorzenia biorą udział przeciwciała IgE oraz IgG. Dlatego wskazuje się na rolę alergii oraz nietolerancji pokarmowych (IgE, IgG) w nasileniu ataków pokrzywkowych.
Pokreślić należy, że u wielu pacjentów obserwuje się zaburzenia integralności bariery jelitowej, co dodatkowo nasila przenikanie toksyn i substancji drażniących do ustroju gospodarza. Ponadto do zaostrzenia objawów pokrzywki może prowadzić wysoki poziom histaminy oraz dodatki do żywności.
Pokrzywka idiopatyczna leczenie dietą.
Dzisiaj wiadomo, że dieta odgrywa kluczową rolę w łagodzeniu objawów pokrzywki idiopatycznej. Gdyż stanowi ona doskonałe uzupełnienie procesu leczenia. Dlatego wśród pacjentów z pokrzywką idiopatyczną stosuje się dietę przeciwzapalną, z jednoczesnym usunięciem u pacjenta czynników zaostrzających (oceniane na podstawie wywiadu i wyników badań).
Dlatego odpowiednio dobrana dietoterapia pomaga znacząco ograniczyć epizody ataków pokrzywki u pacjentów, a nawet całkowicie je wyeliminować. Są to stwierdzenia oparte na moich doświadczeniach w pracy z pacjentami cierpiącymi na pokrzywkę idiopatyczną. Bowiem spotkałam przypadki, gdzie mimo zastosowanego leczenia biologicznego w dalszym ciągu występowały ataki pokrzywki. Dopiero po zastosowaniu indywidualnej dieto-terapii pacjent pozbył się dokuczliwych incydentów skórnych, poprawił samopoczucie i jakość życia.
Najlepszy system żywnienia dla danego pacjenta najlepiej ustalić podczas indywidualnej współpracy z dietetykiem klinicznym, który posiada doświadczenie w pracy z pacjentami autoimmunologicznymi, w tym pacjentami cierpiącymi na pokrzywkę idiopatyczną.
Pokrzywka idiopatyczna leczenie. Dieta AIP.
Dla pacjentów, którzy nie mają możliwości lub nie chcą korzystać z indywidualnej współpracy dietetycznej, zaleca się zastosowanie diety opartej na zasadach protokołu autoimmunologicznego (AIP). Gdyż jest to model żywienia o działaniu silnie przeciwzapalnym, specjalnie opracowanym dla osób cierpiących na choroby autoimmunologiczne.
Fenomen diety AIP wynika z faktu, ze zasady diety eliminują wszystkie substancje potencjalnie drażniące, co maksymalnie wspiera pracę układu odpornościowego oraz stan mikroflory jelit. Dzięki czemu ten model żywienia pomaga wprowadzić chorobę w stan remisji. Zaznaczyć należy, że protokół autoimmunologiczny jest określany mianem diety leczniczej. W rezultacie zastosowanie diety AIP, a następnie prawidłowe jej rozszerzenie, pomaga wypracować dla chorych na pokrzywkę idiopatyczną ostateczny model żywienia.
Przewodniki oraz przepisy diety AIP znajdziesz tutaj.
Ważne jest, aby po zakończeniu protokołu AIP w sposób prawidłowy przejść etap rozszerzania diety. Dzięki czemu będziemy w stanie sami ustalić jakie grupy pokarmów podlegają eliminacji i działają drażniąco na organizm danego pacjenta. W tym miejscu należy podkreślić, że to kwestie mocno indywidualne. Dlatego nie istnieje jeden właściwy model żywnienia dla pacjentów ze stwierdzoną pokrzywką idiopatyczną.
BIBLIOGRAFIA
- Sycz, R., WOLAŃCZYK, A., & MĘDRALA, W. M. (2007). Autoimmunologiczne aspekty pokrzywki przewlekłej. Advances in Clinical and Experimental Medicine, 16(1), 135-139.
- Strach, M., & Sulicka-Grodzicka, J. (2017). Pokrzywka w chorobach autozapalnych io podłożu autoimmunologicznym. Przegląd Lekarski, 74(11).
- Guida B, De Martino CD, De Martino SD, Tritto G, Patella V, Trio R, D’Agostino C, Pecoraro P, D’Agostino L. Histamine plasma levels and elimination diet in chronic idiopathic urticaria. Eur J Clin Nutr. 2000 Feb;54(2):155-8. doi: 10.1038/sj.ejcn.1600911. PMID: 10694787.
- Di Lorenzo G, Pacor ML, Mansueto P, Martinelli N, Esposito-Pellitteri M, Lo Bianco C, Ditta V, Leto-Barone MS, Napoli N, Di Fede G, Rini G, Corrocher R. Food-additive-induced urticaria: a survey of 838 patients with recurrent chronic idiopathic urticaria. Int Arch Allergy Immunol. 2005 Nov;138(3):235-42. doi: 10.1159/000088724. Epub 2005 Oct 6. PMID: 16215324.
